این روزها در فضای مجازی استان اردبیل، خبری که بیشتر از سایر اخبار در حال وایرال شدن است، مخدوش شدن چهره بقعه شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی، با ساختمانی آسمان‌خراش بوده که این بقعه تاریخی را در معرض خطر قرار داده است. آزنا آنلاین/ این روزها در فضای مجازی استان اردبیل، خبری که بیشتر از سایر اخبار در حال وایرال شدن است، مخدوش شدن چهره بقعه شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی، با ساختمانی آسمان‌خراش بوده که این بقعه تاریخی را در معرض خطر قرار داده و با اعتراضاتی همراه بوده است. با توجه به این که حریم دید و منظر بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی یکی از آیتم‌های ضوابط ثبت جهانی مجموعه در یونسکو است که نقض این حریم خطر خروج این بنای فاخر جهانی را از لیست سازمان یونسکو محتمل می‌کند. پروانه احداث ساختمان واقع در حریم دید و منظر این بنا توسط شهرداری اردبیل صادر و‌ مالک اقدام به عملیات ساختمانی نموده است، نحوه استعلام از اداره کل میراث و جوابیه آن بین دو دستگاه و نهاد دولتی و تقدم و تاخر آن توسط دستگاه قضا در دست بررسی است و چیزی که مشخص و مبرهن است نقض ضوابط حریم است. مجموعه فاخر بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی نه تنها برای اردبیلی‌ها بلکه برای کل مردمان کشور دارای ارزش معنوی و تاریخی و معرف هویت ایرانیان و از شاخصه‌های تمدن ایرانی در جهان است، بنابراین صیانت و نگهداری آن وظیفه تک تک مردم فرهنگ و هنر دوست این خطه و دغدغه‌مندان آن است. تصاویر زیبای گنبد الله الله در کنار سایر عناصر معماری آن خاطره تصویری در اذهان ایجاد کرده است که بروز و ظهور بنای بتنی قارچ گونه در لابلای این گنبدها حتی از زاویه دید حیاط خانقاه شیخ صفی اصلاً زیبنده نیست، بنابراین انتظار می‌رود در اسرع وقت دستگاه قضا بر اساس مطالبه مردم به عنوان مدعی العموم به موضوع ورود کرده و نسبت به صدور دستور اصلاح پروانه صادره و نیز تخریب طبقات مازاد بر ضوابط از سوی شهرداری اقدام مقتضی معمول دارد. پیگیری شکایت از صاحب ملک و شهرداری اردبیل در این باره نادر فلاحی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردبیل اظهار داشت: شکایت از صاحب ملک و شهرداری را در دستور کار قرار داده و پیگیری تخریب در حال انجام است تا بعد از پیگیری‌های قضایی حکم تخریب داده شده و وضعیت آپارتمان مذکور مشخص شود. وی با اشاره به لزوم صیانت از این بقعه تاریخی و پاسداری از میراث فرهنگی کشور گفت: بایستی برای تحقق بخشی به اهداف مورد نظر در این زمینه تمام تلاش و جدیت خود را به کارگیریم و اجازه ندهیم هیچ سوءاستفاده و تخلفی در این زمینه انجام یابد. فلاحی تصریح کرد: متأسفانه موضوع ساخت این آپارتمان به عنوان یکی از مشکلات اساسی در راستای مخدوش‌کردن چهره بقعه جهانی شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی است که سبب بروز مشکلات اساسی شده و نیازمند بررسی و رفع مشکلات در اسرع وقت است. لزوم بازنگری طرح تفصیلی بافت کهن اردبیل ارشیا صباحتی، کارشناس شهرسازی و ارشد طراح شهری از دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردبیل اظهار داشت: نقض حریم منظری بقعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در روزهای اخیر سر و صدای زیادی در فضای مجازی و در میان مهندسان، متخصصان و صاحبنظران، فعالین مدنی و دوستداران و کنشگران میراث فرهنگی به پا کرد. وی افزود: معترضان در فضای مجازی، عدم همکاری شهرداری با اداره میراث و صدور بی‌رویه پروانه‌های ساخت و ساز توسط شهرداری در هسته مرکزی و بافت کهن اردبیل را مورد انتقاد شدید قرار داده و بر لزوم بازنگری طرح تفصیلی بافت کهن اردبیل و تدوین حریم منظری این مجموعه جهانی و همکاری شهرداری اردبیل تاکید کردند. کارشناس شهرسازی و ارشد طراح شهری بیان کرد: ماجرا از آنجا شروع شد که ساختمانی 6 طبقه حریم منظری بقعه را مخدوش کرد که اداره میراث فرهنگی استان با اقدام حقوقی و طرح دعوی مانع ادامه ساخت و ساز شد، حالا پرونده در شعبه 9 حقوقی در حال طی مراحل قانونی است. وی اظهار کرد: سوال عمده مردم این است که چرا شهرداری از اداره میراث فرهنگی استعلام نکرده و مگر ضوابطی وجود ندارد که در برابر بروز چنین تخلفاتی بازدارندگی ایجاد کند، در پاسخ به این پرسش باید گفت در خصوص بافتها و ابنیه واجد ارزش ضوابط حفاظتی وجود دارد که بقعه جهانی شیخ‌صفی‌الدین هم از این قاعده مستثنی نیست. صباحتی تصریح کرد: با توجه به آخرین طرح تفصیلی بافت کهن که سال 78 تهیه شده حدود بافت مشخص و تعیین شده و کلیه عملیات عمرانی داخل این محدوده باید با نظر اداره میراث اجرا گردد. با توجه به این طرح، و ضوابط و دستورالعمل‌های یونسکو، اثر ثبتی در حریم درجه اول و بلافصل اثر نباید بیش از 5 و نیم متر ارتفاع و یک طبقه باشد و در حریم درجه دوم هم نباید بیش از 7و نیم متر ارتفاع و دو طبقه باشد که این موضوع صراحتا در خصوص بقعه در طرح جامع 1390 اردبیل در چهار حریم و 5.5 تا 7.5 متر مشخص شده است. وی اظهار کرد: متاسفانه قسمت‌هایی از محدوده معمار، ملاهادی و خیابان اسماعیل بیگ که ساختمان فوق الذکر نیز در آن قرار گرفته با وجود نزدیکی بسیار با مجموعه و قرار گیری در حریم منظری بقعه در داخل محدوده طرح تفصیلی بافت کهن قرار نگرفته و تنها در حریم منظری است که ضوابط آن به‌صورت کلی بوده و تنها به ذکر ممنوعیت آسمانخراش ها در حریم منظر اثر بسنده کرده و همین باعث ایجاد اختلاف میان شهرداری و میراث شده و گفتنی است این خلا یا به نوعی نقطه کور باعث شده تا سازنده بتواند پروانه ساخت بگیرد. صباحتی اظهار کرد: این در حالی است که ساختمان 6طبقه مذکور منظر گنبدهای بقعه که نه تنها نماد هویتی شهر و استان اردبیل هستند بلکه وجهه جهانی دارند را کاملاً مخدوش کرده حتی از حیاط باغ مجموعه جهانی هم قابل مشاهده است و این نکته فراموش نشود که این موضوع می‌تواند مجموعه شیخ صفی الدین اردبیلی را در معرض حذف شدن از لیست آثار ثبت جهانی یونسکو قرار دهد. وی تصریح کرد: همین امر اهمیت و لزوم بازنگری به موقع طرح‌های شهری اعم از طرح‌های جامع و تفصیلی را عیان می‌کند تا به وقوع پیوستن چنین اشتباهات فاحشی جلوگیری کند خصوصا چنین اشتباهاتی که عیار نسل حاضر در امانتداری از میراث را تعیین می‌کند و ممکن است ما را در مقابل نسل های بعد سر افکنده کند. کارشناس شهرسازی و ارشد طراح شهری ادامه داد: این اشتباه، آنجایی از حدود سهوی بودن تجاوز می‌کند و اشتباه را در پیشگاه مردم نابخشودنی می‌کند که اول اردیبهشت ماه سال 99 موضوع ساخت این ساختمان مسکونی در کمیسیون ماده پنج قانون شهرداری‌ها مطرح شده که با توجه به حضور نماینده میراث فرهنگی در آن جلسه، از شهرداری خواسته شده که از اداره میراث فرهنگی استعلام بگیرد و در سی‌ویکم اردیبهشت‌ماه 99، کمیسیون ماده 5 دوباره برگزار و حکم قطعی برای ضرورت استعلام تصویب شده است. وی اظهار کرد: پس شهرداری طبق مصوبه کمیسیون ماده 5 ملزم به گرفتن استعلام از اداره میراث بوده پس چگونه با وجود مخالفت میراث شهرداری پروانه ساخت صادر کرده که کار به دادگاه کشیده است. تخریب ساختمان مخدوش‌کننده منظر شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی مهدی حیدری‌وند، مدیر پایگاه جهانی مجموعه شیخ صفی‌الدین اردبیلی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در اردبیل اظهار داشت: پیگیر پرونده موجود هستیم و با توجه به این که در دو تاریخ 13 و 27 خردادماه 1399 شهرداری در دو نامه مجزا، ولی با یک متن مشترک از اداره میراث درخواست استعلام می‌کند ما در دو تاریخ 15 خردادماه 99 و دوم مردادماه 99 در دو نامه پاسخ شهرداری را می‌دهیم. وی بیان کرد: در نامه 15 خردادماه 99 به شهرداری اعلام می‌شود که تا تدوین حریم منظری این مجموعه جهانی، منتظر بماند و اجازه بررسی بدهد، ما یکی دو ماه فرصت داشتیم جواب بدهیم، اما شهرداری درست سه روز پس از نامه اول و در تاریخ 18 تیرماه 99 پروانه ساخت را صادر می‌کند، بدون آن‌که منتظر پاسخ استعلام بماند. حیدری‌وند ادامه داد: امید است قبل از اینکه دیر شود و بقعه در خطر خروج از فهرست آثار جهانی یونسکو قرار گیرد شهرداری با پرداخت خسارت به سازنده طبقه 5 و 6 ساختمان مذکور را که منظر بقعه را مخدوش کرده سریعاً تخریب کند. این طور که به نظر می‌رسد این ساختمان در سایه غفلت و بی‌توجهی و غفلت برخی مسئولان قد کشیده و هم‌اکنون نیازمند رسیدگی سریع برای حل مشکلات موجود در این زمینه برای نجات‌بخشی به بقعه جهانی شیخ‌صفی‌الدین اردییلی است.